2013-06-29

لە دوانزەیەمین ساڵیادی "ھەواڵ"دا

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح
پتر له‌ سێ ساڵ پێش ئێستا، كرێچی بووم. بۆ كرێی خانوو پشتم به‌م ستوونه‌ به‌ستبوو، به‌ڵام له‌رۆژنامه‌یه‌كی دیكه‌ بوو. له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی چه‌ند جارێك ده‌ستكاریان كردو سنووری ئازادی نووسینیان لێ به‌رته‌سك كردمه‌وه‌، ستوونه‌كه‌م راگرت! ئه‌مجاره‌ وه‌ره‌ كرێ خانوو دابین بكه‌، چوار مانگی رێك قه‌رزم ده‌كرد بۆ كرێی خانوو. ئه‌وكات و ئه‌مێستاش سه‌رنووسه‌رو زۆر نوسه‌ران ده‌ناسم. ده‌ستم به‌ته‌له‌فۆن كرد بۆ زۆریان كه‌ شوێنم بكه‌نه‌وه‌و وه‌زعم خراپه‌ كه‌ نووسه‌رێكی خراو نیم. كه‌سیان شوێنیان نه‌كردمه‌وه‌و هه‌ر یه‌كه‌و به‌ بیانوویه‌ك!
هه‌واڵم بیر نه‌بوو، ته‌له‌فۆنم بۆ داودی نه‌كردبوو. رۆژێك خۆی ته‌له‌فۆنی كرد وتی: بیستوومه‌ بێكاریت بۆچی ستوونه‌كه‌ت ناهێنیته‌ هه‌واڵ؟ له‌خۆشیان چاوم پڕِ بوو. ئه‌مه‌یش ده‌سپێكی كارم بوو له‌گه‌ڵ هه‌واڵ كه‌ ئیمڕۆ یادی دوانزه‌یه‌مین ساڵی دامه‌زراندنیه‌تی و منیش 119یه‌مین ستوونمه‌ له‌ هه‌واڵ.
جگه‌ له‌ جوامێری خێزانی “هه‌واڵا” له‌ماوه‌ی كاركردنمدا ئه‌م شتانه‌م له‌ هه‌واڵدا بینی:
1-
هه‌واڵ له‌كه‌ركووك ده‌رده‌چێت و بایه‌خێكی تایبه‌ت به‌ كه‌ركووك و گه‌رمیان ده‌دات كه‌ له‌ رۆژنامه‌كانی دیكه‌ كه‌م باس ده‌كرێن.
2-
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی شوێنه‌كه‌یان مه‌ترسی داره‌ به‌ڵام سنووری ئازادی نووسین به‌رفراوانه‌، به‌ش به‌حاڵی خۆم به‌وپه‌ڕی ئازادیه‌وه‌ ده‌نووسم.
3-
كۆمه‌ڵێك قه‌ڵه‌م و ناوم به‌هۆی هه‌واڵه‌وه‌ ناسی نێرو مێ كه‌ شانازی به‌ ناسینیان ده‌كه‌ه‌م.
4-
له‌هه‌مووی گرنگتر لای من ئه‌وه‌یه‌ هه‌واڵ گرنگیه‌كی تایبه‌ت به‌ ژنان ده‌دات له‌ دوو ئاست: یه‌كه‌م: پرسی ژنان وه‌ك پرس. بۆ نموونه‌ سه‌ره‌تا بارانی وه‌ك پاشكۆ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ ده‌رده‌كرد، كه‌چی هه‌نوكه‌ باران لاپه‌ڕه‌یه‌كی تایبه‌ته‌ به‌ ژنانه‌وه‌. دووه‌م : چ وه‌ك قه‌ڵه‌می مێینه‌ یان وه‌ك كادیری راگه‌یاندن، بۆ نموونه‌ ئێستا هێرۆ كورده‌ كچه‌و به‌ڕِێوبه‌ری نووسینی هه‌واڵه‌، كاتی خۆی هه‌ریه‌ك له‌ كه‌ژاڵا ئه‌حه‌مه‌د و په‌ری كه‌ریمی و ڤیان مه‌جید فه‌ره‌ج گۆشه‌یان تیا هه‌بووه‌. هه‌روه‌ها چه‌ندین په‌یامنێرو كادیری راگه‌یاندن نووسه‌ری رۆژنامه‌وانی مێینه‌ی پێگه‌یاندوه‌و، و چه‌ندین قه‌ڵه‌می دیاری ژنانه‌ جێده‌ستیان له‌ رۆژنامه‌كه‌دا دیاره‌ وه‌كو دڵسۆز حه‌مه‌و شه‌هلا مه‌حمودو مه‌دیحه‌ سۆفی و نێرگز قادرو شنۆ ئه‌حمه‌د غه‌فورو ئه‌زیش قلێكیانم، زۆری دیكه‌ش ببورن ئه‌گه‌ر هه‌موو ناوه‌كانم شوێنیان له‌ ستوونێكدا نابێته‌وه‌، به‌ڵام گشتیان قه‌ڵه‌می بوێرو باش و به‌رده‌وامن كه‌ مرۆ شانازیان پێوه‌ ده‌كات، جگه‌ له‌و مێینانه‌ی له‌ به‌شی هونه‌ری رۆژنامه‌كه‌دا كار ده‌كه‌ن یان پێشتر كاریان كردووه‌.
5-
هه‌واڵ هه‌ردوو لایه‌نی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی كۆده‌كاته‌وه‌ جگه‌ له‌بایه‌خدانی به‌وه‌رزش و بابه‌تی هه‌مه‌ره‌نگ، واتا خوێنه‌ری جۆراوجۆر به‌خۆوه‌ ده‌گرێت به‌ڵام یه‌ك عه‌یبی هه‌یه‌: ئه‌و تیراژه‌ی ئه‌ینێرن بۆ هه‌ولێر كه‌مه‌و له‌ بازاڕدا زوو ده‌فرۆشرێت نامێنێت! بۆیه‌ له‌ یادكردنه‌وه‌ی دوانزه‌یه‌می ساڵی ته‌مه‌نی هه‌واڵدا ده‌ستی هه‌موو ستافه‌كه‌ی به‌گه‌رمی ده‌گوشم و پیرۆزبایی ده‌كه‌م وه‌ك ستون نوسێكی هه‌واڵی هیوای به‌رده‌وامی سه‌ركه‌وتن بۆ ده‌زگاكه‌ به‌ گشتی و رۆژنامه‌ی هه‌واڵ به‌تایبه‌تی ده‌كه‌م و ئێژم: به‌شكم كه‌مێك تیراژی زیاد بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی به‌شی هه‌ولێریش زیاد بێت!

............
لینکی ئەم بابەتە له رۆژنامەی هەواڵ

2013-06-25

نەوەکانی باپیر!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح


ھەفتەی رابردو وتارم لەسەر عەلی باپیر بوو, دونیایەک نامەم بۆ ھات. ھەبوو جنێو بوو بۆ من گۆوایە باپیر کەسێکی کوردی ئیسلامی نیشتیمانیە.. ھەشبو دەیان زانیاری تێدابوو وەک ئەوەی خەریکە دیکات بە ٤ ژن و برای خۆی کوشتوە! نامەی وای تیابوو دەیگوت باپیر ملیۆنێرەو ئاھەنگی بۆ دەرچونی کوڕەکەی لە زانکۆ بە دوو دەفتەر دۆلار کردووە!دەی خۆ منیش دەرچووی زانکۆی کوردستانم کەس نەیگوت مالت ئاوەدان! تا ئێستا نەگەبەتی ئەوەمە وەزارەتی خوێندنی باڵا بڕوانامەکەمی مۆر کردوە کەچی لە شوێنان شوێنم نابێتەوە! نە کچی باپیرم و نە ژنی مەسئوول, ئەمەیە بەدبەختی لەم وڵاتە!
ئەمانە ئاساین، یەک نامەم لا گرنگ بوو. لاوێکی زانکۆیی شاعیر نووسیبوی بۆم: رێزم بۆ دوکتۆر گەزنەیی ھەیە بەڵام دوای یەکی نیوەرۆ لە زانکۆ خەلوە ھەیە! کچ و کوڕ ھۆڵی بەتاڵی زانکۆیان ھەیە وەک شیراتۆن بەکاری بێنن!!
ئاخر زانکۆیی بوو کە ئەم نامەی نوسیوە!
-        مەبەستت چیە؟ خوێندنی تێکەڵاو نەبێت؟
-        نەوەڵا ٤ ساڵی زانکۆ وەک ئەوەیە ٤  ساڵ ژنم ھەبێت!!
-        زۆر توڕەم بەقسەکانت نابێ بەم شێوەیە لەسەر کچەکان قسە بکەیت ١٢ ساڵ تەلەبەی زانکۆ بوومەو ٣ ساڵە مامۆستام شتی وا نەبووە.. تۆ چیت گەرەکە؟
قسەکانی نەوەی بیری باپیرم تەواو نەکرد ھەواڵێکی تازە ھات: ژن و مێردێک لە گوندێکی نزیک ھەولێر کوژراون لەسەر ئەوەی زانراوە پێش ھاوسەرگیری یەکتریان خۆش ویستووە! ھەواڵەکە وتی ژنەکە لای کەسوکاری کوژراوە, بەلڕام پیاوەکە دیار نیە کێ کوشتوویەتی؟! دەی چیتان گەرەکە مرۆڤ رقی لە یەکتر بێتەوە ئینجا زەواج بکات؟
ھاتمەوە خەت لەگەڵ زانکۆییە شاعیرەکە, دونیایەک شیعری خۆشەویستی دەنووسیت و خۆت لا شاعیرە کەچی قسە لە سەر قسەی دوکتۆر گەزنەیی دەکەیت و ئیژیت بەڵێ لە زانکۆ خەڵوە ھەیە؟! کامە خەڵوە قوربان تۆ ماچێکت دەستکەوتوە دوای دەوام؟ نەخێر: دەنکەکەم داوای کردووەو من نەمکردوەە! دە بڕۆ زۆر شەریف بەو مەیکەو لە حەسرتا داخ بە!
پرسیار: کێ ھەیە بە ھەڕەتی گەنجی حەزی لە ماچی رەگەزی دیکە نەبێت!؟ کەواتە ئەو کەسە حەزی لە سێکسی ھاورەگەزیە؟!
لای ئێمە ئەم حەزانە سراونەتەوەو بێ ئەقڵی شوێنی گرتوونەتەوە.. بیرمە کچێکی ھاوڕێم ھەبوو لە زانکۆ بە گەنجی، دایم قۆڵ لە قۆڵ بوین. دە شەریف بوین ھەر نەمادەزانی سێکس چیە! مامۆستایەکی زۆر قۆزمان ھەبۆۆ کە ھەردوکمان زیرەکەکانی پۆل بوین فرە ئێمەی خۆش گەرەک بوو, ناوی عەبدلەتیف مۆلان بوو وانەی پاراسایتۆلۆجی پێ دەگوتین واتە زانستی ئەو کرمانەی نەخۆشیان پێوەیە. دوکتۆر مۆلان ئەو کچەو منی بینی قۆڵ لە قۆڵ, چرپانی بە گۆێمانا: ئەم دیمەنەی ئێوە لە ئەوروپا وا دەخوێندرێتەوەکە ئێوە لیزبیانن!

ئەو کات نەماندەزانی لیزبیان چیەو ھەردوک شەرممان کرد بپرسین! بەڵام ئەمێستا دەزانم مانای چیەو لەو کوڕە باپیریەو ئەوانەی کچەکەی خۆیان لەسەر خۆشەویستی کوشت... ئەرێ کامەیان باشە؟ خۆشەویستی یان رق؟


2013-06-22

نۆرەی عەلی باپیرە!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح:

دەی خراوکاری دەکەم بەنووسینی ئەم وتارە! چونکە خوا ھەڵناگرێت پتر لە پێنج ساڵە مۆبیلی عەلی باپیرم پێیە. مۆبیلێکی باش و ھەرزان .. ھیچ مواسەفاتی دیکەی نیە!
لە ١٧\٦\٢٠١٣ سایتی چاودێر بینیم (مامۆستا) عەلی باپیر لە چاوپێکەوتنی رۆژنامەوانی (فەرموویەتی) تێکەڵاوی کچ و کوڕ لە زانکۆ جایز نیەو کچ و کوڕی وەک ئاگرو بەنزینی شوبھاندووە! چاودێر ئێژێت: کە وایە باپیر بۆی نیە بچێتە ناو پەرلەمانەوە چونکە تێکەڵەی ژن وپیاون!
بۆ زانیاری عەلی باپیر سەەرۆکی حیزبی کۆمەڵەی ئیسلامیەو ئەندامی پەرلەمانی عێراقە. مەجلیس نەوابی عێراقیش بە شەقی کۆتا ٢٥% ی ژنە. واتا باپیر خۆشی بێت یان ترش، ئیدی شوێنی کاری مەجلیسی ژنانە! بۆ ئەوەی لەبیری نەکەم حیزبەکەی خۆشی ژنی تیایەو لە سەرکردایەتیش، ئەدی بۆچی ئەمە جایزە؟

بیرمە لەساڵی ٢٠٠٢ بوو یان ٢٠٠٣ بۆ ماوەی مانگێک شەرەفی ئەوەم ھەبوو پەیامنێرو رێکخەری گۆڤاری رێکخراوەی ژنەکەی فازڵ میرانی بووم. لە روناھی دیمانەیەکم کرد لە گەڵ دوکتۆر محەمەد گەزنەیی یادی بەخێر زانایەکی ئاینی کراوە بوو، قسەکەیم کرد بە مانشێت: تێکەڵاوی کچ و کوڕ لەمەکتەب جایزە چونکە زۆرن پێکەوە، لە ئیسلامدا خەلوە جایز نیەو ئەوانە خەلوەیان نەکردووە. ئەدی خەلوە چیە؟ واتا : ژن و پیاوێک  یان کچ و کوڕێک لە شوێنێکدا بە تەنیا بن. ئا‌خر شەیتان دێتە نێوانیانەوە!
دەی پرسیار بۆ مەلا باپیر: خەلوە چۆن لە شوێنی گشتی دەکرێت؟
رێک وەکو بیرکردنەوەکەی باپیر ئەمجارە عەمیدی زانکۆیەک (کە پارتی بوو) چووبوو بۆ ناو پۆل ھەرچی کچ ھەیە لە لایەک و کوڕەکانی لە لاکەی دیکە دانابوو، بەمەیش دڵی حەسایەوە... کابرا موسڵمانەو ساڵانە عومرە دەکات. ھەمان ئەم پیاوە ھەرچی خزمی خۆی ھەیە کردوونی بە سەرۆ‌ک بەش و بەڕێوبەرو ھەموو شتێک. لای وی ئەمە ئیسلامەتیە نەک گەندەڵی. ھەندێ جار بابەتی ئیسلامەتی و گەندەڵی تێکەڵاو دەبێت لام! نازانم کامیان کامیانە؟!
 ئەم قسەی باپیر ھی خۆی نیە، قسەیەکە کاوێژی دەکات و کەس پێی قبوڵ نیە. بۆ نموونە: ئەوتا لە زانکۆ کچ و کوڕ تێکەڵاون.. لەپەرلەمان و حیزبیش ھەر مەلا باپیر نیە، دەی ژنیشی لێیە بیلامانا!! دەی لە بازاڕ و مۆڵ و پارک و ھەموو شوێنێک ژن و کچ ھەنە. ئاخر مەلا باپیر چیت گەرەکە؟ بەدڵی خۆت دوو ژنت ھەیە! گەرەکتە کچ و کوڕ لە خوێندن جودا بن یان کچ ھەر بوونی نەبێت؟
گرفتی بابەتەکە ئەوەیە ئیسلامیەکان بە کورتی و بە کوردی وا دەزانن مرۆ گەمژەیە! ئێ باوکەکەی باوکم تۆ لە ناو پارلەمانێکی جێندەریت کە ژنی تیایەو وەک حەلوا موچەی پەرلەمانیت ھەیە، دەی مانای چیە  تێکەڵاوی کچ و کوڕی زانکۆ حەرام دەکەیت.؟

بۆ زانیاری مەلا باپیر:خوێندنەوەی ئەم وتارە جایز نیە لەبەر ئەوەی نووسەرەکەی ژنە. جا وەرە نووسینی ژن بخوێنەوە و تەشەرەف دەستنوێژت نەشکێت.

2013-06-17

ناپاكی هاوسه‌ری به شێوازی ئیسلامی!

ئه‌ڤین ئیبراهیم فه‌تاح


 ناپاكی له هاوسه‌ر یه‌كێكه‌ له‌ تابووه‌ هه‌ره‌ سه‌خته‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ له‌ ڕووی یاسای فه‌رمی و نافه‌رمی و ئایینییش قه‌ده‌غه‌ كراوه‌، بۆیه‌ ئه‌گه‌ر بشكرێت، ئه‌وا به‌ نهێنی ده‌كرێت نه‌ك ئاشكرا.
ژنێك ته‌له‌فۆنی بۆ كردم زۆر شپرزه‌ دیار بوو، ده‌نگی ده‌له‌رزی و هه‌ناسه‌ی سوار بوو، گوتی: ماوه‌یه‌ك له‌ته‌ك هاوسه‌ره‌كه‌م گرفتم هه‌بوو، په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ لاوێك دانا و خۆشم ویست، ئێستا ناتوانم بێ ئه‌و بژیم و ئه‌ویش نیازی ژنهێنانی هه‌یه‌!! بۆیه‌ نازانم چی بكه‌م سه‌رم لێشێواوه‌.
ـ حه‌و! خانم نیازی چیت هه‌یه‌؟ وازی لێ بێنه‌ با ژیانی خۆی ببینێت، ئه‌و كاره‌ی تۆ كردووته‌ به‌ هه‌موو یاساو ئاینێك قه‌ده‌غه‌یه‌.. درێژه‌م پێَی نه‌دا و ئامۆژگاریم كرد سه‌ردانی دوكتۆری ده‌روونی بكات.
گرفتی ناپاكیی هاوسه‌ری بابه‌تێكی نوێ نیه‌ و له‌ هه‌موو شوێنێك به‌ ڕێژه‌ی جیاواز هه‌یه‌، ئه‌م جاره‌ بۆیه‌ به‌ نموونه‌ی ژنێك ده‌ستم پێ كرد چونكه‌ لای پیاوان بووه‌ته‌ بابه‌تێكی نیمچه‌ئاسایی، هه‌تا سه‌ریان به مه‌لها و شوێنی مه‌ساج و ماڵی له‌شفرۆشه‌کانیشدا کردوە و ته‌نانه‌ت به‌م دواییه‌ سواڵكه‌رانی سه‌ر شه‌قامه‌كانیشیان خه‌نی كردووه‌، به‌ڵام، تابووه‌كه‌ بۆ ژنان سه‌ختتره‌ و زۆر جار كوشتنیشی به‌دواوه‌یه‌.
گرفتی بابه‌ته‌كه‌ دوو خاڵه‌:
1. ئه‌گه‌ر پیاو ئه‌م كاره‌ بكات ده‌بێت له‌گه‌ڵ ژنێكدا بیكات ژنی خۆی نه‌بێت، بۆ ژنیش هه‌ر ده‌بێت له‌گه‌ڵ پیاوێكی غه‌یره‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی بێت (هه‌رچه‌ند هۆمۆسێكسواڵیش خیانه‌ته‌ ئه‌گه‌ر هاتو لایه‌كیان یان هه‌ردوكیان هاوسه‌ریان هه‌بوو)، ئه‌دی بۆچی تابووه‌كه‌ بۆ پیاو ئاسانتر شكێنراوه‌؟
2. موسڵمانه‌كان فێرن هه‌ر گرفتێك هاته‌ پێشیان به‌ شه‌رع چاره‌سه‌ری بۆ بدۆزنه‌وه‌ واتا بیخه‌نه‌ ناو قاڵبێكی شه‌رعیه‌وه‌ و بیشه‌رعێنن! بۆ ئه‌مه‌شیان چه‌ندین شێوازی هاوسه‌رگیرییان شه‌رعاندووه‌ و به‌ ئاره‌زووی خۆیان موماره‌سه‌ی ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌ ڕووه‌ مرۆییه‌كه‌وه‌ هه‌ر ناپاكیی هاوسه‌رگیریه‌، به‌ڵام لای ئه‌وان شه‌رع گرینگتره‌ له‌ مرۆڤ!
بۆ نموونه‌، له‌ سعودیه و خه‌لیج چه‌ند جۆرێكی سه‌یروسه‌مه‌ره‌ هاوسەرگیری پەیدا بوون کە هه‌مویان شه‌رعاندنی ناپاکیی هاوسەرگیرین و فێڵکردنن له هاوسه‌ر و په‌یمانی هاوسه‌رداری.. وه‌كو میسیار (واتا ژنه‌كه‌ له‌ مافی سوكنا و نه‌فه‌قه‌ خۆش ده‌بێت و پیاوه‌كه‌ به‌ ڕۆژ دێت بۆلای و به‌ شه‌و ده‌چێته‌وه‌ بۆ لای خانمی یه‌كه‌م). میصیاف (واته‌ له‌ هاوینان له‌ كاتی سه‌یران ڕێك ده‌كه‌ون!)، میسفار (بۆ كاتی سه‌فه‌ر). میطیار (بۆ ئه‌وانه‌ی له‌ هێڵی فڕینی ئاسمانی كار ده‌كه‌ن!). هه‌روه‌ها جۆری دیكه‌ش تا ده‌گاته‌ فرێند (بۆ ئه‌وانه‌ی له‌ دووره‌ وڵات ده‌خوێنن، ئه‌مه‌یان له‌ یه‌مه‌ن مه‌لا عه‌بدولمه‌جید زیندانی فه‌توای بۆ حه‌ڵاڵبوونی داوه‌!). له‌ هه‌مووی خۆشتر (میحجاج) ـه‌ (ژنه‌كه‌ پاره‌ی سه‌فه‌ری حه‌ج ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ی مه‌حره‌مێكی له‌ته‌كدا بێت له‌ حه‌ج).. ئه‌مه‌یان ته‌واوه‌، چونكه‌ له‌ژێر سایه‌ی شه‌رعاندندایه‌!
لای شیعه‌كان له‌ ئێران و باشووری عێراق؛ ئه‌وا سیغه‌ یاخود موتعه‌ باوه‌. له‌ پاكستان هاوسه‌رگیری پانتۆڵ هه‌یه‌! پانتۆڵ؟! به‌ڵێ: كابرا پانتۆڵه‌كه‌ی لای ژنه‌كه‌ی به‌جێ دێڵێت و تا چه‌ند ساڵێك سه‌فه‌ر و كار ده‌كات ده‌سته‌یه‌ك كوڕ و كچی پانتۆڵی ده‌بن!!
بابه‌تێكی مه‌ترسیداره‌ ئه‌گه‌ر شه‌رع ڕێگه‌ خۆش بكات بۆ ناپاكیی هاوسه‌ری و قه‌پاغێكی شه‌رعیی بۆ بدۆزێته‌وه‌. هه‌رچه‌ند ئه‌و جۆره‌ هاوسه‌رگیریانه‌ ده‌چنه‌ خانه‌ی (هاوسه‌رگیریی نهێنی) ـه‌وه‌ كه‌ لای زۆربه‌ی شه‌رعزانه‌كانی ئیسلام دروست نیه‌، به‌ڵام ئه‌و جۆره‌ هاوسه‌رگیریانه‌ی باسمان كردن؛ له‌ گه‌لێك كۆمه‌ڵگای ئیسلامیدا ئه‌نجام ده‌درێن و شه‌رعاندانیان بۆ‌ ده‌کرێت.
ئه‌م بابه‌ته‌ خزیوه‌ته‌ ناو كۆمه‌ڵگه‌ی خۆشمانه‌وه‌ له‌ ڕێگه‌ی تێكه‌ڵاویمانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ عه‌ره‌ب، و پیاوه‌كان به‌ئاسانی ده‌چن له‌ كه‌ركووك ژنی عه‌ره‌ب به‌دزیی ژنه‌كانیانه‌وه‌ لای مه‌لا ماره‌ ده‌كه‌ن. ژنێكی عاره‌وم بینی، ده‌یگوت كارێكی ناشه‌رعیم نه‌كردووه‌، گوتم: چاوی شه‌رعه‌كه‌ت بخۆم خانم! كه‌ قاپاغ بۆ هه‌موو كاره‌ نامرۆییه‌كان ده‌دۆزیته‌وه‌و ده‌یانشه‌رعێنیت.

كه‌واته‌ تابووی ئه‌م جاره‌ به‌ (حیله‌ی شه‌رعی) شكێنراوه.
......................
چاودێر: ٣

2013-06-15

خۆزگە ڤامپایەر بووایە نەک مەلا!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

تێبینی: نابێ خوار ١٨ ساڵ بیخوێنێتەوە!

ھەفتەی رابوردوو فەتوایەکی تازەی سوننیە جیھادیە توندرەوەکان بڵاو بووەوە. داعیەی سعوودی مەلا ناێر العمر فەتوایەکی تازەی لە دژی شیعەکان داوە. دەڵێَ: تاقە چارەیان رافیزیەکان ئەوەیە حکومەتێکی ئیسلامی موجاھیدین بیانکوژێت و وەک بەرخ سەریان ببرَێت. پاشان ژنەکانیان بەدادپەروەری بەسەر موجاھیدیندا دابەش بکرێن و مناڵەکانیان ببرێن بۆ مەکتەبی ئیسلامی فێرە ئیسلامیان بکات لەبەر ئەوەی ئەمانە کافرن. لەھەمووی خۆشتر ئەم ریش تەگەیە ژنەکان پۆلێن دەکات: پاکیزەو جوان بۆ موجاھیدینی یەکەم زۆر ئازاکان (وابزانم ئەوانە دڵی بەشەر ئەخۆن) پاکیزەی ئاسایی بۆ موجاھیدینی پلە دوو (بەعەقڵم ئەوانەی تەنیا سەر دەبرن) پاکیزەی ناشیرین و ژنی جوان و ناشیرین و پیرەکانیش بۆ ئەوانەی پلە سێن کە جیھادیان زۆر تۆخ نەبووە (خوا لێم نەگرێت ئەوانەی بە فیشەک لەتەختی نێوچاوان دەدەن). پاشان ئێژی: ئای کە دیمەنێکی وروژێنەرە.
مافم بەسەر شەری شیعەو سوننەوە نیە چونکە ستوونەکە جێندەر باڵانسە نەک شیعەوە سوننە باڵانس! بەڵام، سەرسام بووم بە شێوازی فیکری ئەم داعیە لە تامەزرۆیی خۆێن و حەریم، بۆیە بیرم بۆ ڤامپایەر چوو. ڤامپایەر واتە خوێن مژەکان، (مصاص الدماء). کەچی لەو فیلمە خەیاڵیانە، تەنانەت ڤامپایەریش نە بۆ چێژ ئەو کارە دەکات و نە لەپێناو اللە، بەکورتی ئەودەیخواتەوە بۆ ئەوەی پێی بژی. کەواتە، ڤامپایریش لەو مەلایە بەرەحم‌ترە.

ھاتمە سەر فیلمە ترسناکەکانی وەکو سۆ و ئەوانە، دەی زۆربەی بکوژەکانی ئەم فیلمانەش نەخۆشی دەروونیان ھەیە ھەروەھا کارەکانیان بەفەتوا ناگشتێنن! سەرم لەمەش دەرنەچوو!
پرسیاری بابەتەکە ئەوەیە: بۆچی سەری پیاوەکان دەبڕدرێت و ژنەکان دەکرێن بە سەبیەو جاریەو بەسەر موجاھیدینا دابەش دەکرێن؟ ئەدی بۆچی وەکو پیاوەکان ناکوژرێن، ئەمانیش رافیزە نەبوونە وەکو پیاوەکانیان؟ تانەت ڤامپایەریش جیاکاری ناکات لەنێوان نێرو مێ ئەوەی چنگی کەوت ئەیخوات و نعم اللە!
ئیسلامیەکان ھیچ بوونیان بۆ ژن دانەناوە ھەر وەکو ئامێرێکی چێژو خزمەت دایانناوە تەنانەت کوشتنیشی لەسەر کافربوونی نیەو بابەتەکە پەیوەندی بەنیکاحیانەوە ھەیە. ئەمیش لە دوو لاوە قازانجی ھەیە بۆیان، یەکەم تۆڵە لەپیاوەکانیان دەکەنەوە نەک لەبەر ئەوەی ژنیانن و خۆشیان گەرەکە یان نامووسیان ئەتک دەکرێت، بەڵکو لەبەر ئەوەی موڵک و ماڵیان تاڵان دەکەن ئەمیش مانای ئەتکە بۆ ئەوان. دووەم سوود لە ژنەکان دەکەن وەکو ئەنفالی جەنگ (غەنیمەی جەنگ) ئیدی بەھەموو شێوەیەک.

سەیر لەوەدایە ئەو ھەموو مەرجەی نیکاح لەم حاڵەتەدا بەدی ناکرێت، واتا ھەر موجاھیدەو بەشی خۆی دەپێچێتەوەو دەڕوات؟! بەڵام، ئەمیش سەیر نیە ئەگەر زانیمان لە ئاینی ئیسلامدا و لەحاڵەتی کەنەیزەو جاریەو سەبیەدا پیاو بۆی ھەیە بەبێ نیکاح لەگەڵی بخەوێت، بیفرۆشێت، بیکوژێت یان ھەرچی لێبکات! واتا، لەم حاڵەتەدا کە لەمێژووی ئیسلامدا زۆر ھەیە، ژمارەی ژن بۆ پیاو بێ سنوورە و دەتوانن بەکەیفی خۆیان ژنی نەیارەکانیان (کە ناویان دەنێن کافر) بەبێ مارەی ناوی خوایان لێبێنن. ئەمە دەموچاوی راستیی موجاھیدی ئیسلامیە ھەرکەسیش باوەڕ ناکات با لەنزیکترین مەلا بپرسێت: ئەرێ ملک الیمین مانای چیە؟

2013-06-08

مەلا ئایدۆڵ و کچانی شەو!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح
ھەفتەی رابوردوو لەساڵۆنێک بووم، دوو کچی ٢٠ و ٢٥ ساڵی ھاتن عەرب بوون لەبەغداوە ھاتبوون. دوای ئەوەی ئارایشتیان تەواو بوو، یەکێکیان تەلەفۆنی ھەڵگرت و دیار بوو لەگەڵ پیاوێک قسەی کرد: گەوادی .... وەرە پارەی ئارایشتمان بدە ئەوە ئامادەین بۆ...شەو! لەشوێنی خۆمەوە چاوم ئەبڵەق و وەک ھەموو جارێک کێچ کەوتە کەوڵم.. دەستم بەقسەکردن کرد کەچی ئەوەی سەیر بوو لەگەڵ ئەوەی زۆر جوان و لاو بوو، زمانی زۆر پیس و بازارَی بوو، بەڵام، زۆر بەمتمانەبوون بەخۆ وەڵامی دامەوە: کەوتمە دەستی ژنێکی خاوەن ساڵۆن لەبەغدا و دوای ماوەیەک تەقەلا خۆمم دایە دەستی ئەویش بەبڕێک پارە فرۆشتمی بە ژنێکی دیکە کەھەمان کاری ھەیە و ئینجا ھێنایانم بۆ ھەولێر! لەھەولێر چەندین شوێنی مەلھاو دانیشتنی شەوان ھەیە بۆ گۆرانی گوتن و مەشروب خواردنەوە. ئێمەش گۆرانی دەچڕین و سەما دەکەین. جار جاریش دەڵاڵەکەمان دەمانبەن بۆ لای پیاوان، نرخەکانیش بەمشێوەیەن: تبیاتە(واتە مانەوەی شەوێک) بە ٣٠٠ دۆلار. تەڵقە (واتا یەک جار سێکس) بەوەنە..مژین، لە پشتی ماشین، تەنیا ماچ و باوەش...تاد.
پرسیم: ئەدی حکومەت ئاگای لەم بەزم  و رەزمە نیە؟
-       شوێنی مەلھاکان ھەموویان مۆڵەتی فەرمیان ھەیە، بەڵام بۆکاری لابەلا جۆرێک لە رێکەوتن ھەیە. (باسی شێوەی رێکەوتنەکەشی کرد).
ھەر ئەو رۆژەو دواتریش چەندین دانەم لەو کچانە دواند کە ناویان لەخۆ ناوە (کچانی شەو) چیرۆکی سەمەرەو جەرگبڕی جیاوازیان ھەبوو..یەکێکیان گوتی: کۆمەڵگە بەئێمە دەڵێ (قەحبە)، دیمەنی ئەو پیاوانە بێنەوە پێش چاوت کەنۆرەمان لەسەر دەگرن و تابەیانی سەماو گۆرانی شتی دیکەمان پێدەکەن بەبێ بەزەیی، بەیانیش لەشوێنی کاری خۆیان بەسەر فەرمانبەری داماوو لەماڵەوە بەسەر ژنەکانیاندا دەنەرێنن!
ئەم بابەتە خوتبە توندوتیژەکانی ھندێک مەلای وەبیر ھێنامەوە.
 ئەمجارە، مەلا مەسعوود دڵی کەفی کردووە، بەبێ ئەخلاقکردنی کورد دڵی ئاو ناخواتەوە ئومەی عەرەبی ھەمووی بێ ئەخلاق دەکات و دەبێت بەمایەی سەرنجی عەرەبان: مەلایەکی سەر بەپارتی ئومەی عەرەبی بێ ئەخلاق دەکات، بوو بەھەوالڕ لەمیدیای عەرەبی!
گرفتی بابەتەکە ئەوەیە مەلاو زۆربەی موریدەکانی مزگەوتەکان خەڵکی فرە رۆشنبیر نین و کەمەلا گوتی ماست رەشە، ئیدی تەواو رەشە. مەلا مەسعوود یەک بەقورگە زێڕینەکەی ھاوار دەکات بڕۆ لەگووگڵ بگەرێ ئایدۆڵ واتە بت! ئێ مەلا تو بی خودا، کێ پشت بە وەرگێڕانی گووگڵ دەبەستێت مەگەر خۆت وموریدەکانت کە فرتان بەزمانی ئینگلیزەوە نیە؟! خۆت و گووگڵ شەکرتان فەرمووە ئایدۆڵ و ئایدیاڵ بەئینگلیزی واتا نموونەیی..
لەگرتەیەکی مەلاعەلی کەڵەکی باس دەکات چۆن شەیتانی دۆزیوەتەوە چۆن ئەمریکی بوەو قسەی لەگەلڕ کردوو دەڵێ: ئاخر مامۆستای سەرەتاییم ئینگلیزی دەزانم بۆیە بەئینگلیزی دواندم! خۆشی ئەوەیە دانیشتوان جوان گوێیان بۆ شل کردووەو باوەری پێدەکەن! بەڵام، ئینگلیزیەکەی مەلا عەلیش ھەر وەکو ئایدۆڵەکەی مەلامەسعوود بووە!


دەپرسم ئەگەر مەلا مەسعوود و مەلای دیکەی ئایدۆڵی بەخلاقمان ھەیە، ئەگەر حکومەت لەسەر خواردنەوەی قومێک ئاو لەرەمەزان دەردمان دەداتێ،  بۆچی لەسەر وشەو ھونەرو نقەی ھەناسەیەکی تازە وا ئازان، ئەدی بۆچی باسی مەلھاکانی ھەلێر و شارەکانی دیکە ناکەن؟؟ پێیان نازانن یان..؟!
.....................
هەواڵ: 115

2013-06-06

شمشێرەکەی مەزهەری خۆراسانی!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح
لە لڤینەوە مەلا مەزھەر دەفەرمێت: رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی کۆمەڵە گان! رێکخراوەکانی ژنان سەرچاوەی بەدرەوشتین، ھەروەھا بەرپرسی وا ھەیە رۆژانە١٠ ئافرەت تاقی دەکاتەوە و ھی واش ھەیە مانگی ٢٠ ژن تاقی دەکاتەوە، لەکۆتایشدا: ئەگەر پشکنینی پزیشکی بۆ بەرپرسەکان بکرێت، دەردەکەوێت زۆربەیان ئایدزیان ھەیە!
دێمە سەرفاوڵە شەرعی و یاساییەکانی مەلا مەزھەری خۆراسانی. لەبەر ئەوەی خۆم پاسەوانی شەرع و یاسا نێم، وردەکاری ژمارەی یاساو فڵانە ئایەت کاری من نین بۆیە تەنیا باسی ئەوشتانە دەکەم کەھەموو ھاوڵاتیەکی ھوشیار دەیانزانێت.
 شەرع:
لە بیرەوەری کۆمەڵایەتی گشتیدا وشەی –بەدڕەوشت- بۆ دزو جەردەو پیاوکوژو گەندەڵکارو سیخوڕو جاش و.. تۆمار نەکراوە، بەڵکو رێک بۆ ژن بەکار دێت و ماناکەی بەکوردی ئەوەیە ئەوژنە سێکسی لەدەروەی عورف و عادەت وشەرع وخێزان کردووە، ئیدی بەپارە بێت یان بەخۆڕایی واتا زینا. بۆ ئەوەی زینا بسەپێنرێت ونەبێت بە بوختان شەرع کۆمەڵێک مەرجی داناوە: ١-چوار شایەد کارەکەیان بەچاوی خۆیان بینیبێت (کالمیل فی المکحلە) ٢- لەپێشەوە بینیبێتیان و دەموچاوەکان بناسنەوە (من القبل و لیس من الدبر)٣- ئەگەر یەکێک لەشایەدەکان دڵنیا نەبێت، ئەوا سیانەکەی تر دەبن بەبوختانکار و تێر جەڵدە دەخۆن. خۆ ئەگەر ھاتوو ژنێک لەو ژنانەی تۆمەتیان بۆ بەستراوە ھاوسەری ھەبوو ئەوا دەبێت بەموحەێەنە، وتۆمەتی قەزف المحێنە سزاکەی قورسترە ئەگەر بەبەڵگەکانی سەرەوە پشتڕاست نەکرایەوە.
مەلا مەزھەر ھەموو رێکخراوەکانی ژنان بە سەچاوەی بەدڕەوشتی وەسف دەکات، ئایا، چەند شایەدی گەرەکە بۆ ئەوەی قسەکەی بەبوختان ھەژمار نەکرێت؟ خۆ ئەگەر بەڕێزیان لەدیار سەری ھەر ژنێک بووبێت لەکاتی زینا، ھێشتا بەس نیەو سەدان شایەدی دیکەی گەرەکە!!
ھەر یەکێک لەو بەرپرسانەی باسیان دەکات بۆ ئەوەی رۆژی ١٠ ئافرەت تاقی بکەنەوەو ئیسبات بکرێت لەسەریان دەبێ مەلا ٤٠ شایەد بەو مواسەفاتەی سەرەوە بۆ ھەر رۆژێک دابین بکات، بۆ ئەوانەی ھەفتەی ٢٠ بەرێ دەکەن دەبێ ھەفتەی ٨٠ شایەد بێنێت! ئەرێ دووپرسیار: ١- بەحساوی مەلا، کێ ماوە ئەمکارەی نەکردبێت، خۆ ژمارەکان وا بڕۆن ھەموومان دەگرێتەوە! ٢- ئەوا شایەدەکان بەپێی رۆژو ھەفتەکان کەکۆتاییان نایەت، بەشی ھەمووکورد ناکات، ئەی کێ ئەوکارانە دەکات؟؟ لەبەر ئەوەی ئیسباتکردنی کارەکەمەحاڵە کەواتە مەلا مەزھەر بەشەرعەکەی خۆی و یاساکەی ئێمە بوختانی فەرمووە یان ھەر باوەڕی پێیان نیە؟
٢- یاسا
مەلا مەزھر مۆڵەتی خوێندنی لەوەزارەتی ئەوقاف وەرگرتووە بەتەواوی موچە بۆخوێندنی ماستەر لەسودان. کەنەچووە بۆ خوێندن لەبەر ئەوەی پارە نیەو چووە بۆ عەمرە لەبەر ئەوەی پارەی ھەیە، موخالەفەی یاسایە، ھەروەھا، بەپێی یاسا ئەو مەلایە لەکاتی مۆڵەتدایەو بۆی نیە خوتبە بدات، کەچی ئەمیشی کردووە. بۆچی وەزارەتی ئەوقاف ھەڵوێستی نیە؟

بەکورتی، ئەم مەلایە نەگوێ بەشەرع دەدات نەیاسا نە ھەستی نەتەوایەتی و نەناوی خەڵکی، ئەڵێی شمشێرەکەی عەنتەری کوڕی شەدادی بەدەستەوەیە راستو چەپ دەوەشێنێت ونە حکومەت و نەمەسئوول و نەخەڵک پێی ناڵێن: کە تۆ رێز لە مێزەرو عیلمەکەت ناگریت، ئێمە فێری رێزت دەکەین مامۆستا!
 .........................
هەواڵ:١٠٧

کاری خێر پرسیاری نەگەرەکه!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

مەلا مەزھەری خوراسانی لەگوتارێکی حەماسیەوە یەک بەخۆی میللەت و خاک و نیشتیمان بەقوربانی عومەری کوڕی خەتاب دەکات. خەڵکیش ناوەستن بۆی وەکو جاری جاران داوای یاسایی لەسەرتۆمار دەکەن. پاشان مەلا عەبدولباستی قوشتەپە فەتوایەک دەدات: جەژنی نەورۆز حەرامە. ھەروا بێتەوە، مەلا دڵشاد گەرمیانی دیسان فەتوا دەدات: نەورۆز جەژنێکی مەجووسیەو یادکردن و ئاھەنگ گێڕانی جایز نیە! کەچی ئەم نەورۆزە لەھەموو نەورۆزەکان بەگوڕتر بوو، بۆنموونە، لەقەندیل ئاھەنگەکە یەک ملیۆن کەسی تیا بەشداربوون، دیار بەکر دووملیۆنی بوو، ئاھەنگی ئامەد یەک ملیۆنی بوو. ئەمما ئەوەی لەپایتەخت روویدا ھەرلەوێنە نەبوو: گەورەترین ھەڵپڕکێی رەشبەڵەکی کوردی بوو ٦٠٠٠ شەھەزار کچ و کور ِ تیایدا بەشدار بوون. بڵێی مەلا ھەیبەتی جارانی بۆخۆی نەھێشتووە بەوھەموو فەتوا عاجباتیانە؟
لەرووداوی ١٩\٣\٢٠١٣ راپۆرتە ھەوڵێک بڵاوبوەتەوە بەناونیشانی (مەلایەک کچێک ھەڵدەگرێت) ھەر ئەوەی مابوو مامۆستا مەلا؟ چیرۆکی رووداوەکە ئەوەیە لە گوندێکی سەر بەھەریر مەلایەک کەخاوەنی ژنێَک و دوو منداڵە عاشقی کچێک دەبێت و بۆ ماوەی پێنج ساڵ پەیوەندیان دەبێت و چەندین جار دەچێتە خوازبێنی باوکی نایداتێ، ئەمیش نایکات بە نامەردی رێک کچە ھەڵدەگرێت و بەرەو بەھدینان دەڕوات!
لە وردەکاری بابەتەکە دەزانرێت، مەلاژنەی یەکەم ئامۆزی مەلایە، مەلاژنەی دووەمیش ھەر ئامۆزایە! مامی مەلاش بۆیە رازی نەبووە گوتوویەتی دەبێ باوکی مەلاژنەی یەکەم بێتەو ناو بابەتەکەوە، ئەویش قبووڵی نەفەرمووە.
مەلاکان ئێمەیان کاس کردووە بەشەعی ئیسلام و کەس ناوێرێت لەپێستی خۆی بجوولێتەوە کارتی سووری حەرام بەرز دەکەنەوە، ئەوە نیە نەورۆزیشیان حەرام کردووە؟ ئایا ئەم مەلایە ھۆشدار نیە لەوەی جایز نیە کچ بەبێ رەزامەندی وەلی ئەمر نیکاح بکات؟ یان تەنیا عاشقبوون لە ئیسلامدا مەرج نیە بۆ نیکاحی ژنی دووەم؟ یان بۆ خۆی حەڵاڵەو بۆ لاوان حەڕام؟
دەگێڕنەوە لە گوندێک مەلایەک حەزی چوەتە ژنی کابرایەکی ھەژار. ئیدی بەداوەی دەبێت تا رۆژێک دەیگرێت لەمیزکردندا رووی لەقیبلەیە، دەڵێ: مادەم روو لەقیبلە میز دەکەیت تەڵاقت لەژنەکەت کەوتووە! پاش ماوەیەک ژنە بۆ خۆی مارە دەکات. کابرای جووتیاریش دەبێت بەمەراق لەدڵی ھەر بەدوای مالاوە دەبێت تا دەیگرێت روو لە قیبلە میز دەکات، دەڵێ، مامۆستا تەڵاقت کەوتووە روو لەقیبلە میزت کردووە! ھممم مەلا: بڕۆ ئەولا ھەتیو، تۆ ئاگات لێنەبووە سەرەکەیم خوار کردبوو!
مەلایەکم ئەناسی ئێستا مەڕحوومە، ژنێکی زۆر جوانی ھەبوو لەگەڵ کۆمەڵێک مناڵی قشت و جوان کوڕو کچ. خوشکێکی گەنجی ھەبوو کاتێک خوازبێنی ھات گوتی نابێ کچ بەبێ ژن لەماڵ دەرچێت، کچی پیاوەکەی لەخۆی مارەکرد و خوشکەکەی بەپیاوێک دا لەتەمەنی باوکی گەورەتر بوو. ئەم مەلایە لەچلەی رەحمەتی ھاوسەرم بەموچەی خۆم گوێرەکەیەکم کریبوو بیکەم بەقۆچی قوربانی، گوتی جایز نیە چونکە کوڕەکەی یەتیمە! کەچی تیری لە گۆشتەکەش بەناوی خێر خوارد نەک قۆچی قوربانی.

دەلێن ھەیفا وەھبی لەمەلایەکی پرسیوە: ئەگەر پیاوێک ماچ بکەم حەڵاڵە یان حەرام؟ مەلا: حەرامە. ھەیفا: ئەی ئەگەرتۆم ماچ کرد؟ مامۆستا ئێژێت: جا کاری خێر پرسیاری کەی گەرەکە خانم؟
......................
هەواڵ: ١٠٦

سەربوردەی ئەنجومەنی باڵای خانمان!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح
ساڵی ٢٠٠٩ ئەنجومەنی باڵای خانمان لە ئەنجومەنی وەزیران پێکھێنرا وەکو ئەڵتەرناتیڤێک بۆ وەزارەتی ژنان کە لەکابینەی پیشووتر ھەبوو و بەسەرەکەوتووی فەشەلی ھێنا. نزیکەی سێ سالڕ تێپەڕی بەسەر دامەزراندنی ئەم ئەنجومەنە ژیکەڵەیە نەمانبینی چالاکیەک بنوێنن شایەنی باس بێت، جگە لەوەی لەوگۆرە نۆ بەرێوبەری گشتی و وەکیل وەزیرێکی قیت کردووەتەوە مانگانە کەس نازانێت چی دەکەن شایەنی ئەو ئیمتیازانە بن. سەیر لەوەدایە لەماوەی نێوان دوو کابینەدا، دوو سەرۆک وەزیرانی جیاواز، ئەم ئەنجومەنە حەیاتە تا ھەنووکە یاسای نیە!
سیفەت و ئارەزووەکانی ئەنجومەنی خانمان:
١-    ئەندامان و ئەمینداری ئەنجومەنی خانمان لەلایەن حیزبەکانەوە دانراون، نەک بۆ خزمەتی ژنان، بەڵکو بۆ ئەوەی شوێنێک بکەنەوە بۆ ئەو ئەندامانەی خۆیان کە کاری دیکەیان پێناکرێت (جگە لە یەک تاقە ئەندامیان کەخەسارە بەو ئەنجومەنەو لەشوێنی ئەو بام زوو دەستم لەکار دەکێشایەوەو لەم مەھزەلەیە بەردەوام نەدەبووم). بۆیە ئێستا چەند ئەندامێکیان بیرۆکەیەکی ئیجگار نوێیان ئیبداع کردووە: گەرەکیانەبە پلەی بەڕێوبەری گشتی خانەنشین بکرێن! دادە گیان خەڵکی ٢٥ ساڵ کاروخزمەت دەکات ڤێجا بە مەمرەومەژی تەقاویت دەبێت، جارێ جەنابت بیسمیللا نەمانبینی شەکرێک بشکێنیت!
٢-    ئەندامانی ئەم ئەنجومەنە ناوازەیە زۆر ئارەزووی خولی مەشق دەکەن لە دەرەوەی وڵات، بەڵام بەرھەمی مەشقەکانیان ئینڤیزیبڵە! بۆنموونە ، تەنیا ئەمیندارەکەی پتر لەتەمەنی من مەشقی کردووە لە وڵاتانی جیھان چ ئەو کاتەی لەحیزبی شیوعی بووە یان ئەندام پەرلەمان یان ئەمینداری گشتی ئەنجومەنەکە، ھەر ئێستاش لەوڵاتی ئیمپریالی و سەرمایەداری ئەمریکایەو کاتی نیە تەنانەت یادی ھەشتی مارسیش بکاتەوە! خوا ھەڵناگرێت لەدەزگاکانی راگەیاندنەوە دەبینین ئەندامانی ئەنجومەن و ئەمیندارەکەی لەو ھەموو خولانە فێری یەک شت بوونە: بودجەمان کەمە بۆیە کارمان پێناکرێت! ناھەقیان نیە بودجەی ھەشبەرسەر کەی بەشی ئەو ھەمو سەفەرو خوان وھاتوچۆو بەزم و رەزمانە دەکات؟
٣-    خۆیان لە قەرەی راگەیاندن نادەن، تاکو پەیامنێرێک پیتێکیان لێ وەردەگرێت شەیتان شەق دەبات، یەک دەڵێ، ماڵ دەگوێزمەوە، ئەوی دیکە نەخۆشە، لێرە نیە لەخولی مەشقە، کۆبوونەوەی ھەیە، ئیجازەیە،... و دەیان پاساوی دیکە، بەڵام کە ناچار بون دەرکەون ئیدی شیوەن شیوەنی بودجەیە!
٤-    دوورن لەو خانمانەی چالاکوانن و ھەر یەکێکیان بە سێ ھەفتەو بە بێ مەشقی ئەوروپایی ھێندەی سێ ساڵی ئەوان چالاکی کردووەو بگرە خۆشیان بەچارەیاندا نایەت چونکە پێڕی وان نین و بۆ ژن کار دەکەن نەک بۆ ئیمتیاز و سەفەرو پۆست. بۆ ئەوەی ئەم بۆشاییە پڕ بکەنەوە چالاکی لاواز دەنوێنن وەک دابەشکردنی گوڵی دەستکرد! واتا، کەمەعریفەتیان نیەو نازانن گوڵێکی وا ھیچ لەبابەتی ئافرەت ناگۆڕێت، رێگەبە چالاکوانی  دیکەش نادەن بێنە پێشەوە! دادەینە مەترسن لەوڵاتی قودرەتی قادر دەژین، ئەو قودرەتەی ئێوەی کرد بە نوێنەری خانمان ھەرماوەو کەس مریشکی ھێلکە زێرینتان لێ نابات.

٥-    خۆیان لەگێلی دەدەن: ئەرێ بەسێ ساڵ یاساتان دەرنەچووە، ھیچ بەھرەیەکتان دیار نیە، بەناو ئەنجومەنی باڵای خانمان، خۆتان دەخەڵەتێنن یان خانمان؟!
...............................
هەواڵ: ١٠٥

ژنی هەرزان و ژنی گران!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح
ئەمڕۆ پێنجی مارسە، دەوام نیە چونکە یادی راپەرینی بەھاریی کوردانە، دەوام نیە، بەڵام مانای ئەوە نیە کاریش نەبێت. شەشی بەیان لەخەو ھەڵسام بۆ ئەوەی کار بکەم وەک موسڵمانان ئێژن: یافەتاح یا رەزاق، یەکەم لاپەڕەی نێت ھاتە بەرچاوم عەرەبی بوو، نووسیبووی: ژنێک دەچێتە دوکانێکەوە و بە نازەوە لە خاوەنەکەی دەپرسێت: ھەرزانترین شت چیە لە دوکانەکە؟ دوکاندار دەڵێ: تۆ ھەرزانترین شتی! لاپەڕەکەم لای خۆم لابرد دوای ئەوەی لەسەری نووسیم: ئێو ھەرزانن کە بەم بەرە بەیانە بابەتتان دەست نەکەوتووە جگەلەوەی ژن سووک و ھەرزان بکەن.
ھەفتەی رابوردوو لە پەیجەکەی فەیس بووکم پرسیارێکم دانا بۆ کچان و کوڕان، ژنان و پیاوان لەھاورێکانم: ئایا رازیت ھاوسەرگیری لەگەڵ عەرەب بکەیت؟ ئیدی بۆ خۆ یان کەس وکارت!
کچەکان قایل نەبوون شوو بە پیاوی عەرەب بکەن، بەڵام، ھەڵوێستی پیاوان راستیی تازەی ھێنایە بەرچاوم، یەکەم، کەمیان خۆیان لەبابەتەکەدا، دووەم، بەڵێ، با ژنی کورد دڵ لە دڵ نەدات، پیاوانمان حەزیان بە عارەبە ژنە نەک ئێمە!
ھەندێک پیاو  ئەم بابەتەی بەرەگەزپەرستی و شۆڤینیزم لەقەڵەمدا: گوایە نابێ ئەم جوداکاریە بکەم و پرسیارەکە زیادەیە. پیاوی دیکە لایان ئاسایی بوو بەمەرجی ھەبوونی خۆشەویستی (کە خۆشەویستی مایەی گومانە و کەس نازانێت چیە!). بەڵام، زۆرینەی پیاوەکان کۆک بوون لەسەر ھاوسەرگیری لەگەڵ عارەبە ژن.
ژنی کورد لەر رووی سێکسەوە ساردن، زیاتر خەریکی کاری ماڵ پاککردنەوەو چێشت لێنان و منداڵن، ھەمیشە بۆنی رۆن و پیازیان لێدێت، خۆیان بۆ پیاو جوان ناکەنەوە... ئەمانە قسەی پیاوێک بوون. پیاوێکی دیکە: بابەتەکە پەیوەستە بەگیرفانەوە: ژنی کورد داوای پارەو زێڕی زۆر دەکەن، عارەبەکان بەکەمتر قایل دەبن. یان، ئەوان ماوەیەک چێژ دەدەنە پیاوە برسیەکانمان، نە نیازی پێکەوە ژیانیان ھەیە نەمنداڵ و رۆن پیاز! ھەمیشە پاک و تەمیزو رازاوەن!
پرسیارەکەی خۆم بەمەبەستی ئەوە بوو بزانم تا چ رادەیەک ناسیونالیزم (نەتەوەگەرایی) زوڵم و زۆرداری بۆ ژن دەھێنێت؟ ئایا راستە بۆ پاراستنی نەتەوە دەبێ سێکسواڵێتی ژن زیندە بەچاڵ بکرێت؟ بۆچی پیاوەکان بۆ خۆیان ژنی عەرەب دەھێنن، بەڵام، بۆ کچ و خوشکیان رازی نین؟
لای زۆر کەس وایە بارودۆخی ژنی کورد وەکو بارودۆخی عارەبەژنە، کەچی لەراستیدا وا نیە! یەکەم، ئەوان خاوەنی دەوڵەتن کە ئێمە نیمانە، بۆیە کەمتر لە خەمی نەتەوەن. دوەم لای ئەوان ھاوسەرگیری موتعەو مسیارو عورفی ھەیە جگە لەوەی مۆدێلی ھاوسەرگیری نھێنی کەئەمانە ھەموویان کاتین و نزیکن لەوەی جۆری شەرعیی لەشفرۆشی بن. ئەمانە وایکردووە ئەوان لەرووی سێکسەوە گەرموگوڕو مەعلان بن، ئێمەش ساردوسڕ و نەزان. ئەوان ھەرزان و تاڵان، بەڵام، بازاریان باشە! ئێمەش دەبێ گران و سەنگین بین، بەڵام، پیاوەکانمان بە نھێنی موتعەی خۆیان بکەن!

ئەم وردە گلەییانەم لەیادی راپەڕین بیر ھاتەوە کاتێک پیاوێکی کوردم لەگەرەکەکەمان بینی بە بیسمیلای مەلایەک عارەبە ژنێکی مارە کردووە کە بیست ساڵ لەخۆی و ژنەکەی گەورەترە! پرسیم: ئەگەر خوشکت بەدزی شوویەکی وابکات چی دەکەیت؟ گوتی دەیکوژم!
........................
هەواڵ: ١٠٣

چکێک مافیش بۆ پیاو!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

مامۆستایەکی ناسراو و ھاوپیشەم لە سەر بابەتی ھەفتەی رابووردووم نووسیویەتی: زۆربەی ئەوانەی داکۆکی لە مافەکانی ژنان دەکەن پیاون، ئەدی بۆچی ژنێک داکۆکی لەپیاو ناکات؟.....خۆ پیاو ھار نەبووە لەخۆیەوە بێ ھۆکار بکەوێتە گیانی ژن و خوشکی..
ئەگەر داوای یەکسانی جێندەریمان کرد لەنێوان ژن و پیاو یان باسی کوشتن و بڕینی ژنانمان کرد، ئەوا دژایەتی پیاو دەکەین؟!
چاوم لێبوو لەسەر دامێنی چیای سەفین لەرێگەی ھیران پاسێک راوەستا و کۆمەڵێک کچ و کوڕ دابەزین دیاربوو تەلەبەی پەیمانگای تەکنیکی شەقڵاوە بوون کە ئێستا لەوێ کار دەکەم. تێبینی کاردابەشبوونی جێندەریم  بەشێوازی نەریتی کوردانە کرد. کوڕەکان بە یەک ریز قامەیان بەست و دەستیان بەنوێژی عەسر کرد. کچەکان خواردن و کەلوپەلیان لەناو ماشێن ھێنایە خوارەوەو وەکو کەیبانووی چەلەنگ، گورجو گۆڵ خوان و سفرەیان ئامادە کرد، ئاخر بۆ کچ و ژن و ئافرەت و خانم جایز نیە لە بەردەم پیاو نوێژ بکەن، بەڵکو عیبادەتی وان لەوکاتەدا خزمەتکرنی پیاوە. پاشان کوڕەکان ھاتنەوەو پێکەوە نانیان خوارد. دوای نانخواردن، کوڕەکان خەریکی یاریکردن وەرزش بوون. کچەکان دیسان کەوتبوونە خۆو قاپ و قاچاغیان گورج کۆ کردەوە و شۆردیانن، گڵێم و رایەخیان تەکاندو لوولیانداو بۆ ماشێن باریان کردن و ئاقڵ ئاقڵ لەشوێنی خۆیان راوەستان تا کوران تێر یاری بوون وگەرانەوە. چەند وێنەیەکیان گرت پێکەوەو رۆیشتن.
کارو ماف دابەشبوونی جێندەری لەم کۆمەڵگەیە بەشێوەیەکە، دەسەڵات، بڕیارو رابەرێتی بۆ پیاوە، گوێرایەڵی و پاشکۆبوون و خزمەتکردن بە پێی یاسای کۆمەڵایەتی بەشی ژنە.
 ھەموو یاسایەک فەرمی بێت یان نافەرمی دەموچاوێکی توندوتیژی ھەیە، ئەم دەم و چاوە شاراوەیە تا ئەو کاتەی یاسا کە پێشێل دەکرێت، ئینجا بە توندوتیژی کەسی پێشێلکار دەھێنێتەوە سەر راستەڕێ  و دەیکات بەعیبرەت بۆ کەسانی دیکە. گرفتەکە ئەوەیە کاتێک کەلتووری یاسای نافەرمی زاڵ بوو بەسەر کەلتووری یاسای فەرمیدا، ئەوکات لەھەر پێشێل کاریەکدا پیاو قۆڵ و باسکی پاڵەوانانەی ھەڵدەماڵێت و رۆڵی یاسای فەرمی و دادوەرو جەللادیش دەبینێت. بەمەیش قسەی ئەو مامۆستایەی سەرەوە دێتەدی: خۆ پیاو ھار نەبووە لەخۆیەوە بەربێت گیانی دایک و خوشکی، ئەدی کوو (ھۆکاری) ھەیە! (ھۆکار) ھەمیشە ئەوەیە ژن یەکێک لەیاسا نافەرمیەکانی کۆمەڵگەی پیاوسالاری بەزاندووە.
گوێرایەڵی ئەو کچانەی پەیمانگا بۆ کورەکان سەرنجی راکێشام: مانای چیە کچ و کوڕ پێکەوە دەخوێنن، کچ ببێت بەخزمەتکاری کوڕ؟ بوو بە کێچ وکەوتە کەوڵمەوە، سۆراخم کردن، دەرکەوت دوو کچ لەو کچانە برایان لەناو گرووپی کورەکان بووە! واتا، دەبێ خزمەتی خۆیان و ھاوڕێکانیشیان بکەن، کچەکانی دیکەش ئۆتۆماتیکی بۆئەوەی خۆیان لە گرووپی کچەکان جودا نەکەنەوە ھێڵی سووری پیاوانە نابەزێنن! بەمەیش کوڕەکانی دیکە مافی سوپەر خزمەتی پێنج ئەستێرە بەخۆڕایی وەدەستدێنن، کچەکانیش دەبن بەکرێکاری خزمەتی بەخۆڕایی!
توندوتیژی تەنیا قەلەپارچەکردن و کوشتن نیە، ئەمەیش توندوتیژیە کچێک بەناچاری ببێت بەخەدامەی ھاوپۆلێکی. کارەساتەکەش لەوەدایە کچەکە وادەزانێت ھاتووە بۆ سەیرانی بەھار!


لەم ھەل و مەرجەدا، با داوای قیچێک ماف بۆ پیاوانیشمان بکەین گوناھن!
....................
هەواڵ: ١٠٣

پرسی نەوت و پرسی ژن

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

 
چوارشەمەی رابردوو لە دارەتوو کوڕێک دایک و خوشکێکی خۆی بەچەقۆ ھەنجن ھەنجن دەکات و خەڵتانی خۆێنیان دەکات، دەیانکوژێت. پاش ئەوەی پۆلیس دەیگرێت، بەڕیوبەریەتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی ھەولێر رایدەگەیەنێت، تا ھەنوکە ھۆکاری کوشتنەکەکان نەزانراونَ، ئەدی کە بکوژتان لایە خێرە نازانن ئەم خێرەی بۆچی کردووە؟ یان کاری ئێوە تەنیا ئەوەیە پەیتا پەیتا راپۆرت بڵاوبکەنەوە و رایگەیەنن: توندوتیژی وکوشتنی ژنان لەبەرز بوونەوەدایە! ناھەقیان نیە، ئاخر تا توندوتیژی زۆر بێت، تانانی ئەوان دەکەوێتە رۆنەوە. ئاخر بوونی توندوتیژی دژبەژنان ھۆکاری دامەزراندنی بەڕێوبەرایەتی ئەوانە. خۆ کوشتنی ژنان وایکردووە بەڕیوبەراکانیان ھەر رۆژەو لەوڵاتێکدابن مەشق بکەن لەسەر بابەتەکە ئیتربۆچی توندوتیژی وکوشتن و خۆکوشتنی ژنان خراپە؟
ھەر لە ھەفتەی رابوردوو، لەکۆیە ژنێک ئاگر لەخۆی بەردەدات گوایە لەبەر ئەوەی ھاوسەرە موبارەکەکەی قایل نیە ئوتومبێل بکڕێت! بۆ ئەمە کوردستانە یان سعودیەی عەرەبی؟ ئەدی کەنایەڵی ماشێن بکڕێت بۆچی رێگەی دەدیت فێرە لێخوڕین بێت؟ کۆمەڵگەیەکی سەیرە، باوەڕ ناکەم ئەوە تاکە ھۆکار بێت بۆ ئەوەی مرۆ ئاگر لە جەستەی خۆ داگیرسێنێت... بڵێی یاسا ھاوسەرەکە بەھاندەری خۆکوشتنی ئەوژنە دانێ و سزای بدات؟ کەس باسی ئەم بابەتەی نەکردووە و نایکات، بڤەیە!
 ھەر لەھەفتەی رابوردووی موبارەک  ژنێکی ٤٢ ساڵە لەدھۆک بە چوار گوللە کۆتایی بە ژیانی خۆی دێنێت و دیسان کەلعادە: ھۆکارەکەی نەزانراوە! لە بارەی رووداوەکە مولازم حەمید کە بەرپرسی راگەیاندن و پەیوەندیەکانی پۆلیسی دھۆک بە پی یو کەی میدیا دەڵێت: ژنەکە لە نزیک مزگەوتی قازی محەکەد لە ناوەراستی شاری دھۆک کۆتایی بەژیانا خو ھێناوەو تا ئێستا نەزانراوە ھۆکارەکەی چیە؟ بابەتەکە بێتام بوو وەکو مەتەڵی ھەفتەی لێھات نەک ژیانی بوونەوەرێک کەناوی ژنە!
ھەینی پێشوتر لە گوندی ئێتیتی سەر بە پارێزگەھا دوھوکێ، کچەک دھێتە کوشتن ب حەفت گوللا کڵاشنکۆفێ بدەستی  برایێ خو. ئەمیان نەتاوانبار گیراوە و دیسان کەس نازانێت بۆ چی؟ جا کاری پۆلیس لەم ولاتە ئەوەیە ژمارەی کوژراوەکان تۆمار بکات نەک ھۆکاری تاوانەکان یان گرتنی بکوژەکان!
بەرێوبەری پۆلیسی دھۆک درێژە بەقسەکانی دەدات: ل چارشەمییا بوری ھەر ل دھۆکێ ولتاخی کێفیلا ژنەک بدەستی ھەڤژینا خو ھاتبوو کوشتن. ئێ؟ چۆن بوو؟ بۆچی بوو؟ چیتان ل ھەڤژینەکە کرد؟ ئەمانە پرسیاری شەست ملیۆن دۆلارین وەڵامیان نینە!
زۆر پەست دەبم کاتێک دەبینم دارو بەردی ئەم وڵاتە بوونە بەشاعیر، مەزەو ھەوێنی شیعرەکانیشیان، جوانی، میھرەبانی، ئاشتیخوازی، بێگەردی، پەیوولە ئاسایی، باوەشی نەرم و گەرم و لوتفی ژنە! کەچی کە کوتنی ژن وەکو ئاو خواردنەوەی لێھاتووە لێ تەنانەت ئەو مافەشی نیە خەڵکی بزانن چۆن و بۆچی کوژراون؟!
مادەم پیاوانمان وا لەخەمدا بن، ئەدی کێیە ژن دەکوژێت؟ بۆ نموونە دەستی دەرەکیە؟ یان چی؟

ھەواڵەکانی کوشتن و خۆکوشتنی ژنان وەکو پرسەکانی کەرکووک و ناوچە دابڕێنراوەکان و نەوت و ..تاد، شەفاف نین و بەنیوەچڵی و قرتاوی وەکو وشەی یەکتر بڕ بڵاو دەکرێنەوە وەک بێژی: (الحلیم تکفیە الاشارە و المعنی فی قلب الشاعر!).
...................
هەواڵ: ١٠١

"نیکڵسن"مان گەرەکه!

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح:

جاک نیکڵسن یەکێکە لەئەستێرە ھەرە مەزنەکانی ھۆڵیوود کە تاکو ئیمڕۆ سێ جار ئۆسکاری وەرگرتووە. فیلمێکی بەناونیشانی (پەیمان- العھد) ھەیە ساڵی ٢٠٠١ لەھۆڵیوود بەرھەم ھاتووە. فیلمەکە باسی چیرۆکی ئەفسەرێکی پۆلیس دەکات کەبەرپرسی دۆزینەوەی تاوانبارێکە کچۆڵەیەک ئەتک دەکات و دەیکوژێت. پیاوێک خۆی تەسلیمی پۆلیس دەکات و دانی پێدادەنێ کەتاوانبارەو تەندروستی دەروونی تەواو نیە ھەر لەزینداندا خۆی دەکوژێت. نیکلسن باوەڕ ناکات ئەو کەسە تاوانبارەکەیە، بەڵام، پۆلیس بە تاوانباری دادەنێن و لەو کاتەدا نیکڵسن خانەنشین دەکرێت و لەسەریەتی دەست لە کار ھەڵگرێت.

 گرنگی ئەم فیلمە لە دوو خالڕدایە، یەکەم، لەسەرەتاوە تاکۆتایی دڵنیات ناکات کێ تاوانباری راستەقینەیە. چونکە تاوانی تەعەداکردن لەمنداڵ بەھەموو کەسێک ناکرێت، دەبێ ئەو کەسە نەخۆش بێت. ھەروەھا کەسانی نەخۆش لەھیچ کۆمەڵگەیەک نابرێن، بۆیە، پاڵەوانەکە ناھەقی نیە ھەمیشە گومانی ھەبیت!
دووەم: پاڵەوانی فیلمەکە ژیانی خۆی بەخت دەکات بەپەیمانێک بۆ دایکی کچۆڵە تەعەدا لێکراوە کوژراوەکە دەکات کەتاوانبار بدۆزێتەوەو بیدات بەدادگا..ئەوەیە تا کۆتایی فیلمەکە لەم بابەتەدا دەژی. دەچێت بۆ شوێنێکی دیکەو ژنێکی تەڵاقدراو دەناسێت کەکچۆڵەیەکی ھەیە. تەنانەت کچۆڵەش وەک تەڵە بەکاردێنێت بۆ دۆزینەوەی تاوانبار. بەھەرحاڵ، نەبینەر ونەخۆی تێدەگەن کێ تاوانباری راستەقینەیە؟ ئەوەی خۆی تەسلیمی پۆلیس کردو خۆی کوشت؟ یان ئەوەی سەیارەکەی وەرگەراو مرد؟ پاڵەوانی فیلمەکە لەکۆتاییدا دەکەوێتە ژێر زوومی پۆلیس و ژنە ھاورێکەشی، پاشان بەشێتی لەقەڵەم دەدەن!
بابەتی ئەتک، تەعەدا، لاقەکردن، یان بەعەرەبی ئیغتیساب بۆ منداڵان لەجیھاندا تاوانێکی گەورەیە و سزاکەی زۆر قورسە. بەڵام، لەچ جیھانێک؟ لەوانەی کەرامەت و دەوڵەت و یاسایان ھەیە.
چەند رۆژی رابوردوو ھەواڵی لاوێکی کورد لەدونیای راگەیاندنی کوردی و عەرەبی و ئینگلیزی (ئەو ٣ زمانەی من ھەواڵیان پێ دەخوێنمەوە جا نازانم لەوەیە بەزمانی دیکەش بڵاو بووبیتەوە). تەمەنی ١٩ ساڵیە تەعەدای لە١٤ کچ کردووە! بەرادەیەک بێمنەتانە دان بەتاوانەکانی دەکات وەک ئەوە پاڵەوانێتی کردبێت! تەنانەت پۆلیس لەبێمنەتیەکەی بێزار دەبن و یاسای کۆمەڵایەتی و چاکسازی دەشکێنن بەتەلەڤزیۆن دەڵێن: دەموچاوی نیشان بدەن با خەڵکی بیناسنەوە! تەلەڤزۆنەکان لای خۆیانەوە دەموچاوی بزر دەکەن چونکە یەکەم یاسای راگەیاندن قایل نیە دووەم، خۆ جاک نیکلّسن نیە مرۆ شانازی پێوە بکات!
ئەم بابەتە خەڵکی شارو دەرەوەشی راچڵەکاند بەرادەیەک دەیان شتی لەسەر نوسرا. ئاخر، مرۆ جارێک تاوان دەکات، دوان، کاکە سێ، بەڵام، ئەمە بەدەمی خۆی و بێمنەت دەڵێ ١٤؟ چواردەی چی؟ کچی نێوان تەمەنی ٦-٩؟ ھەرچی سەر دەھێنم و دەبەم، نازانم چۆنی کردووەو چی زەمیرێک بووە؟ ئەدی بارودۆخی منداڵە قوربانیەکان؟ ئەدی دەبێ دایک و باوکیان لە چ حاڵەتێکدا بن؟ لەھەمووی گرنگتر ئەم پرسیارەیە: دادگا خەوتووەکەمان دەڵێ چی؟ خۆ کابرا دانی بەتاوانەکەیدا ناوە بێ منەت!

پرسیار ئەوەیە، فیلمەکەی جاک نیکڵسن لە رۆمانێکەوە وەرگیراوە کە باسی رووداوی راستەقینەی ئەفسەرێک دەکات بۆ تەعەدالێکردنی کچۆڵەیەک کابرا عەقلڕی لەدەست داو کەوتە دوای تاوانبارەکە لەبەر گەورەیی تاوانەکەو نەبادا دووبارەی بکاتەوە. ئەمەی ئێمە ١٤ و بێمنەتە! کوا بەرپرسیاران و وەڵامیان چیە؟ چی لێ دەکەن؟

 ........................
هەواڵ: 100

عاليه و خاتوون

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

ھەفتەی رابردوو دوا رۆژم بوو لەکۆیە، لە رێگەی ھاتنەوەم توشی بەزم بووم لەگەل ژن و پیرەمێردێک. من پتر لە سەعاتێک لە پیێشەوەی تاکسی دانیشتبووم چاوەڕوانی نەفەرم دەکرد، ئەوان ھاتن و چوونە ناو تاکسیەکی دیکە بەرەو ھەولێر. ژنەکە بزر بوو، وابزانم چوو دەست بە ئاو بگەیەنێت، لەمشتومڕی شوفێرو نەفەرەکان، دیارە پیرمێرد بریاری دابوو بێتە ناو ماشینی ئێمەوە. وەڵا خاتوون ھاتەوە، دەستی بە ھاتوھاوار کرد گوایە سەدری سەیارەی گەرەکە! کە من لەسەدر بووم، گوتی: جا ئەو ژنە ھێندەی فیلێکەو من نەخۆشم! خۆمم تێک نەدا و بەشوفێرەکەم گوت، یەکەم من پتر لەسەعاتێکە لێرەم، دووەم ناکرێ خانم بێتە ئێرەو من بخاتە تەنیشتی ھاوسەری! ھاوسەری چی، ٤٠ ساڵ پتر لەخۆی و لەمنیش گەورەتر بوو. ئیدی خاتوون خۆی خاتوونە، بە توڕەیی دەرگای ئوتومبێلی توند راکێشاو دانیشت بەقسەی پیرەمێردی کرد ئەگەرچی ھەر پرتەوبۆڵەی بوو.
لەرێگادا، زۆر ماندوو بووم ھێندە ئەملاو ئەولایان پێ کردبووم لە زانکۆی کۆیە،  دەھات خەوم لێکەوێت، پیرەمێرد ھەر قسەی دەکردو خاتوون وەڵامی دەدایەوە، مێشکم چوو! دەرکەوت خاتوون ژنی سێیەمی پیرەمێردە!! ئاورێکم دایەوە بەچاوی ماندوو خەواڵوو بە خانمم گوت: زۆر دڵت خۆش نەبێت خۆت خانمی سێیەمی، تۆ ھێندەی جوجگەیەکی و من بەقسەی خۆت فیل، من مامۆستای زانکۆشم و موچەم ھەیە کار دەکەم، ھەروەھا بێوەژنم، زۆر لەسەری بڕۆی دەبم بەخانمی چوارەم! پیرەمێرد رووی گەش بوو، خاتوونیش لاڵ بوو، منیش گەیشتمە ھەولێرو رزگار بووم لێیان. بۆ ئەوەی لەبیرم نەچێت، ژنەکە ناوی خاتوون بوو، پیاوەکە ناوی ئەمیر، نە ئەمیان خاتوون بوو نە ئەویان ئەمیر...... مێشکیان بردین!
ئەم چیرۆکە چیرۆکی د. عالیە و د. موسەننای وەبیر ھێنامەوە کە ھەفتەی رابوردوو بابەتی راگەیاندن بوون. د. عالیە کەسایەتیەکی بەھێزە عیلم و مەعریفەی لایە، دیارە ھاوسەرەکەی د. موسەننا حەزی لە ژنی دووەمە، ئەمیش قایل نیەو بە مندالڕەوە بە جێی دێڵێت. دوکتۆر موسەننا کە بەتەل فیلم بوو لە رووداوەکانی ١٧ی شوباتی پار، یەک بە قورگی بانگەشتەی دیموکراسی و ئازادی دەکرد، نێرایەتی خۆی بەکار دێنێت و تێرو پڕ لە دوکتۆر عالیە دەدات! بۆچی باوکەکەم دوکتۆر عالیە منداڵە یان گێل؟
دوکتۆر عالیە نایکات بە نامەردی شکات لای پۆلیس دەکات و دەموچاوی راستەقینەی موسەننا نیشان دەدات! پاشان موسەننا ئەفەنی روونکردنەوەیەک بڵاو دەکاتەوە گوایە منداڵەکانی لێ زەوت کراون. خۆشی روونکردنەوەکە ئەوەیە رەخنە لەیاسا دەگرێت و دەڵێت: زللەیەک یان پاڵنانێک وەک ئەوە نیە شوێنێکی بشکێنیت!
دوکتۆر موسەننا تۆ چیت بۆ ئەوەی دەستی ژنت بشکێنیت؟ نەک زللەو پاڵنان تەنانەت کە ژنت رازی نیە ژنی دووەم بێنیت بەسە بۆ ئەوەی سنووری خۆت بزانیت، ئەمە ئەو شەرعەیە کە بەڕێزت داکۆکی لێدەکەیت؟

میشێل فوکۆم بیرھاتەوە (مەعریفە\دەسەڵات) خاتوون ھیچ دەسەڵاتێکی لەسەر ئەمیر نەبوو چونکە مەعریفەی نەبوو تەنیا نازی جیاوازی تەمەنی ھەبوو. د. عالیە، ئافەرم بۆی ھەموو دەسەڵاتێکی ھەبوو چونکە مەعریفەی لابوو..
...................................
هەواڵ: ٩٩

کەرکووک و پرۆژەی کوشتن

ئەڤین ئیبراھیم فەتاح

گرووپێک رۆشنبیرو چالاکوانی و کەسایەتی شاری کەرکووک خەریکی کۆکردنەوەی ئیمزان بۆ لابردنی بارەگا و دام و دەزگا حیزبیەکان لەناو شاری کەرکووک و لە ناو ماڵەکان.  کە ئەم چالاکیەم زانی بێ سێ و دوو داوام کرد ناوو دەنگی خۆشم بخەنە پالڕ دەنگیان. ئاخر شاری کەرکووک کەمی مەینەتی و تەقینەوەو خوێن و بێبەشبوون لەخزمەتگوزاری بینیوە؟ ھەر ئەوەی نوقسان بوو ژن و منداڵەکان زیاتر ببینن و بکرێن بەقەلغان بۆ سینگی حیزبەکان.
لە بیرمە ساڵێک ماڵمان لەشوقەکانی رۆناکی بوو لەھەولێر، وەزارەتی ناوخۆ بەرامبەر ھۆڵی رۆشنبیری بوو لەوبەری جادەی کەرکووکەوە. ئەو ساڵەی ئوتومبێلێکی مین ڕێژکراو بەرەو ناو وەزارەتی ناوخۆ چوو و تەقیەوە. شوقەکان زیاتر لە ٥٠ مەتر دوور بوون لە وەزارەتەوە بەڵام، یەک پەنجەرەی ساخ بەشوقەیەکەوە نەما! زۆر کەس برینداربوون لەخەوی شیرینی بەیاندا، نازانم چۆن چۆنی بوو ئێمە بریندار نەبووین لەوانەیە دوور لەپەنجەرە نووستبوین. ئەوکات کەس نەیگوت ئەرێ چیتان بەسەر ھات؟ کەس نەیگوت کێ برینەکانتان دەپێچێتەوە یان کێ پارەی پەنجەرەو شتە شکاوەکانتان دەداتەوە؟ بەڵام، نووسەرو رۆشنبیرو چالاکوانان دەستەوەستان نەبووین تا کو وەزارەتمان پێ گواستنەوە. ئاخر وەزارەت پارێزگاری لەژیانی خەڵکی دەکات یان دەیانکات بەقەڵغان بۆ خۆی؟
کاتێک ئەو ھەواڵەم لەھاوڕێ کەرکووکیەکانەوە بیست، نەک پەنجا مەتر ھەندێک شوێنیان ھەیە لەقوتابخانەی منداڵانەوە نزیکەو ھەر لەناو ماڵانە، دیمەنەکانی ئەورۆژەی تەقینەوەی لای خۆمانم بیر ھاتەوە، تاسام! بیرم کردەوە:
١-    ھەموومان دەزانین زۆرترین کات ژن و منداڵ لەماڵەوەن و پیاو وەک کورد دەڵێ بای دەرەوەیە. واتا، ئەگەر تەقینەوەیەک  لەو شوێنانە ببێت، ژن و منداڵی سڤیلی بێ چەک دەبن بەقوربانی؟
٢-     کەبارەگای حیزبی لەناو ماڵان بێت ژن دەتوانێت لەماڵی خۆی ئازاد بێت و ناو جۆگەو پێش دەرگاو حەوشە بشوات، یان بچێت بازاریەک بکات؟ (جۆگەشوشتن یەکێکە لەسەرەتانەکانی ژنی کورد چونکە مەجاری ئاوەڕۆ نیە، ئەگەر بشکرێت سەقەتەو کار ناکات تەنیا مەسرەف دەبات!) خۆ ھەموومان تیرەکانی چاوی پیاوانمان لەپاسەوان و میوان و کارمەندانی بارەگاکان بینیوە. واتا، لەرووی ژیان و لەرووی کۆمەڵاتیشەوە ئەو خەڵکە ئازار دەدەن! مرۆ دەپرسێت، ئایا حیزب بۆ خزمەتی خەڵکی دادەنرێت یان بۆ بەکارھێنانیان وەکو قەڵغان وئازاردانیان.
٣-     گرفتی بابەتەکە لەوەدایە، کاتێک ھەرچی حیزب ھەیە تژی پیاوی سمێڵ زل و کەتەیە، عەیب ناکەن لەخۆیان منداڵ و ژن دەکەن بە قەڵغان بۆ خۆیان؟
دەڵێن ھەندێک حیزب خۆیان دەستپێشخەری ئەو بابەتەیان کردووە، ئەدی کوا؟ بۆچی جێبەجێی ناکەن؟
لەکاتی راپەرینە بەھاریەکەی کورد لەساڵی ١٩٩١، راپەڕین بەنیوەچڵی گەیشتە خانەقین و ھەرگیز نەگەیشتە جەلەولا. ئەوکات، نازناوی لاوانی خانەقین و جەلەولا (لەجەلەولا بووم) ببو بە: پرۆژەی کوشتن! ھەموو خوێن گەرم بوون و دەیانویست بەشداری راپەرین بکەن کەچی بەعس زاڵ بوو.

ئەمرۆ کەرکووکیەکان بەگشتی وژن و منداڵ بەتایبەتی پرۆژەی کوشتنن؟ و بەدەستی کێوە؟ بەدەستی جیزبە زەبەلاحەکان کە خۆیان لەپاڵ ژن و منداڵ حەشار دەدن؟ توخوا شورەیی نیە؟؟!
...................................

ھەواڵ: ٩٨