2013-04-19

سمتی پڕو عه‌قڵی به‌تاڵ


ئه‌ڤین ئیبراهیم فه‌تاح :

پیاوێكی (شاره‌زا) موغازه‌له‌ی یه‌كێك له‌و كچانه‌ی ده‌كرد كه‌به‌ناو موحه‌جه‌به‌ن و پانتۆڵ و تیشێرتێكی فره‌ ته‌سك ده‌پۆشن و له‌گه‌ڵ هه‌ر جووڵانه‌وه‌یه‌كدا به‌زه‌كانی پشت و سكیان ده‌رده‌په‌ڕن كه‌چی له‌چكه‌كانیان شل نابنه‌وه‌. كچه‌كه‌ به‌نازه‌وه‌ گوتی: بۆچی ئێوه‌ی پیاو ته‌نیا جه‌سته‌مان ده‌بینن و ئاگاتان له‌عه‌قڵمان نیه‌؟

پیاوه‌كه‌ش زۆر زیركانه‌ وه‌ڵامی دایه‌وه‌: به‌قوربان، ئێمه‌ی پیاو هه‌میشه‌ ئاماده‌ین، ئێوه‌ چیمان نیشانده‌ن، هه‌ر ئه‌وه‌ ده‌بینین! ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌ هه‌ندێك له‌كچانی كورد به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردستانن، به‌ناوی هونه‌رو راگه‌یاندن و ئازادیه‌وه‌ لاساییه‌كی پووچی عه‌ره‌ب و رۆژئاوا ده‌كه‌ن و خۆیان رووت ده‌كه‌نه‌وه‌. به‌مه‌ش ناوه‌ستن، به‌ڵكو خۆیان پێ موبدیعه‌و ئه‌وانه‌ی به‌تاڵبوونیان ده‌بینن لایان جاهیل و دواكه‌وتوون! كاتێك كه‌(جینیڤه‌ر لۆپیس) بیمه‌(زه‌مان)ی له‌سه‌ر سمتی خۆی دانا، هه‌ڵبه‌ت له‌كارو هونه‌ریدا عه‌قڵیشی وه‌ك سمتی پڕه‌. ئه‌م خانمه‌ به‌ملیۆنه‌ها سیدی فرۆشتووه‌، له‌موزیك و سه‌ماو گۆرانیه‌وه‌ گه‌یشته‌ ناو سینه‌ماو زۆر سه‌ركه‌وتوو بوو، له‌وێشه‌وه‌ ده‌ستی به‌كاری دیزانی جل و به‌رگ كردووه‌و، سه‌ركه‌وتوانه‌ به‌رده‌وام كار ده‌كات. واتا، رووتبوونه‌وه‌شی عه‌قڵی له‌پشته‌!
دوای ئه‌وه‌ی وێنه‌ رووته‌كانی كلیپه‌ نوێكه‌ی دانه‌یه‌ك له‌و خانمانه‌ بڵاو بوونه‌وه‌، رۆژنامه‌و گۆڤاره‌كان حه‌شر ده‌كه‌ن به‌دیمانه‌ی تایبه‌ت له‌گه‌ڵ خانمه‌ رووته‌كه‌، مه‌لایه‌كیش له‌مزگه‌وتێك له‌هه‌ولێر دووعای لێ ده‌كات: خودا له‌ناوی به‌رێت! خانمی ناوبراویش هه‌میشه‌ له‌سه‌ر خه‌تی راگه‌یاندنه‌و وه‌ڵامی هه‌موان ده‌داته‌وه‌و له‌نێوان وه‌ڵامه‌كانیدا سنووری داماوی مه‌عریفه‌ی خۆیمان بۆ نمایش ده‌كات،
- (خۆ رووتكردنه‌وه‌ فه‌لسه‌فه‌ی بییننی له‌شه‌ به‌سروشتی خۆی). باشه‌، ئه‌وه‌ له‌شی به‌رێزیانمان به‌رووتی و سرووشتی بینی، چیدیكه‌ی هه‌یه‌ نیشانمان بدات؟
- (من یه‌كه‌م هونه‌رمه‌ندی كوردم به‌جورئه‌ته‌وه‌ خۆم رووتكردوه‌ته‌وه‌ و ئه‌مه‌ ئیبداعه‌ حه‌ق وایه‌ مایه‌ی به‌رز نرخاندن بێت نه‌ك شكاندنه‌وه‌).
- (وێنه‌ی رووت له‌ده‌بلیو سی زۆر گرنگه‌، چونكه‌ چوونه‌ سه‌رئاو پاكبوونه‌وه‌ی مرۆڤه‌)! كێ ئه‌م فه‌لسه‌فه‌یه‌ی زانیوه‌؟
- (ئه‌گه‌ر كه‌ناڵه‌ كوردیه‌كان كلیپه‌كه‌میان بڵاو نه‌كرده‌وه‌ ئه‌وا له‌ئینته‌ر نێت بڵاوی ده‌كه‌مه‌وه‌ و سه‌ركه‌وتووش ده‌بێت…. بۆچی نا؟ ئه‌مه‌ كوردستانه‌و پیاوان وێنه‌ی ژنی داپۆشراویان به‌ خۆڕایی ده‌ستناكه‌وێت چجای رووتێك؟
- له‌و وڵاته‌ی منی تیادا ده‌ژیم، ئه‌و مه‌لایه‌ به‌تیرۆریست له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت….تاد.

مایه‌ی سه‌رنجه‌، كه‌خانمه‌كه‌ به‌ناوو گۆرانبێژه‌، هیچ مانشێتێكی پەیوەست به‌ده‌نگی نابینرێت! ئه‌گه‌ر ئه‌و خانمانه‌ زۆر حه‌زیان به‌رووتبوونه‌وه‌یه‌و فه‌لسه‌فه‌ی تیادا ده‌بینن، قه‌یدی چیه‌ خۆ له‌وڵاتی پێشكه‌وتوودا ده‌ژین وه‌ك وڵاتی ئێمه‌ نیه‌، بۆچی له‌كورتیدا نایبڕنه‌وه‌و پۆڕنۆ تۆمار ناكه‌ن، ده‌ست له‌یه‌خه‌ی مۆزیک و هونه‌ری كوردی به‌ر ناده‌ن؟
یان راستیه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وان بایی ئه‌وه‌ به‌هره‌مه‌ند نین له‌كایه‌ رۆژئاواییه‌كاندا شوێنی خۆیان بكه‌نه‌وه‌و به‌رووتبوونه‌وه‌ ده‌بن به‌پاڵه‌وانی راگه‌یاندنی كوردی! هونه‌رمه‌ند هونه‌ر نمایش ده‌كات ئیدی ئه‌گه‌ر ده‌نگ بێت یاخود ره‌نگ یان هه‌ر هونه‌رێك كه‌ عه‌قڵ و فكرو مه‌عریفه‌ی له‌دواوه‌یه‌. بۆ نموونه‌، كه‌(شاكیرا) به‌نیمچه‌ رووتی گۆرانی مۆندیالی چڕی بۆ ئه‌فریقا، گۆرانیه‌كه‌ی به‌خۆڕایی بڵاو نه‌كرده‌وه‌وه‌، به‌ڵكو ملیۆنه‌ها كۆپی لێی فرۆشت چونكه‌ ئیبداعی كۆكردنه‌وه‌ی كه‌لتوورو هونه‌ری چه‌ندین نه‌ته‌وه‌و، پێشكه‌ش به‌نه‌ته‌وه‌یه‌كی په‌راوێزكراو بوو.
ئه‌گه‌ر خانمه‌ سمت پڕو خڕو رووته‌كانی خۆمان عه‌قڵیان به‌تاڵ نه‌بوایا، له‌پاڵ سنگ و سمتیان تۆزێك مه‌عریفه‌یان ده‌نواند، هونه‌رو كارێكی ره‌سه‌نیان نیشان ده‌داین نه‌ك لاساییه‌كی پڕوپوچ و به‌تاڵی بێ په‌یام!
 ...................................................
لینکی ئەم بابەتە له ماڵپەڕی سەربەست


2013-04-17

ژنی ره‌ش و قه‌لی ره‌ش! ئه‌ڤین ئیبراهیم فه‌تاح


لەم بەھارەدا مەلا عەلی کەڵەکی وێنەی خۆی لەگەڵا دەعبایەکدا لە بەھارێکی سەوز لەپەیجەکەی خۆی لە فەیس بووک بڵاو کردوەتەوە. لەسەر وێنەکە نووسیویەتی: ئەمە خۆم و مەلا ژنەین، و رایدەگەیەنێت بەخۆو مەلاژنەوە یەک تاقم نیقاب بەدیاری دەبەخشن بەھەر ئافرەتێک نیقاب بکات. نیقابی عەرەبان دوو کونی بۆ چاو تیایە، ئەمەی مەلا عەلی کونی چاویشی تیادا نیە!
ھەر لەم بەھارەدا کۆمپانیایەک تەلەفۆنی بۆ کردم، بەبۆنەی رۆژی دایک دیاریمان بۆ ھەندێک ژن داناوە کە دایکن و کاریش دەکەن.. کە کۆمپانیاکە ئامێری کارەبایی دەفرۆشێت، لەخۆشیانا ھەڵپەڕیم، دەی باسی ژنی کارکەر دەکەن، بەدڵنیاییەوە دیاریەکی وا دەھێنن ژیان و کاری ماڵ ئاسان بکات.. ئیدی لەبەر خۆمەوە سەد جار بەقوربانیان بووم!! ئاخر یەکەمین جار بووە کۆمپانیایەکی ئەھلی بیر لەدایک بکاتەوە.. بەتایبەتی دایکی کارکەر کە ھەموو قەرساییەکانی ژیان دەکەوێتە ئەستۆی و کەسیش بیری لێناکاتەوە. کەمێکی پێچوو گۆمپانیا ھات. دوو لاوی قۆزی پۆشتە بە ئوتومبێلێکی فرە جوان ھاتنە خوارەوە و دیاریەکەیان پێ بوو. تا ئەو پێشەکی قسەکەی دەکرد من بیرم دەکردەوە، ئەم دیاریە زۆر بچووکە لە قاپشۆری کارەبایی ناچێت، دەی لە میکسەریش بچووکترە، ئای پادە؟.. بەھەرحاڵا، زۆر بەخۆشحاڵیەوە وەرمگرت و لەدڵی خۆمەوە بیرم کردەوە، بەخوا شایەنی ئەوەن مرۆڤ وتارێکی دەستخۆشیان بۆ بنووسێت. بەھەڵپەڕینەوە ھاتمەوە بۆ ماڵ دڵم ئۆقرە ناگرێت تا بیکەمەوە کارتۆنێکی ئەوەندە جوان بوو لۆگۆی کۆمپانیاکەی لەسەرە. خۆزگە دەستم شکاباو نەمدەکردوە! سەرپۆشێکی رەشی سادە لەمسەرو ئەوسەری بەزمان عەربی بەیتێک شیعر بەمەکینە چنراوە!! لاڵ بووم، بۆچی دیاریتان سەرپۆش بێت و بۆچی رەش؟؟ ئایا گەرەکتانە ژنی کارکەر رەشپۆش بکەن پتر لەوەی ژیانی خۆمان ھەمووی رەش و رەشە؟
کاتی خۆی تازە ھاتبووم بۆ ھەولێر شارەزای کەلتوور نەبووم. تێبینیم کرد زۆر لە کچ و ژن و پیرو لاویان رەشیان دەپۆشی- لەکۆڵانە ھەژارو میللی و لادێکان بەگشتی- پرسیارم کرد، بۆچی رەش دەپۆشن؟؟ وەڵامیان ئەوەبوو، نەخێر خۆیان ئارەزوویانە، دواتر کە زیاتر ئاشنایان بووم، دەبینم جلی رەنگاو رەنگ لایان عەیبە یان گوناھە! سەیر بوو لام، چونکە ژنی کورد بە رەنگی جوان و جلی کوردی و بریق و باق ناسراوە، کەچی ئەمان وانین. بەکوردی ھەستت بەجیاوازی تەمەن نەدەکرد لەنێوان نەنک و دایک و کچ لەرووی جل پۆشین و بیرکردنەوەو تەنانەت قسەکردنیش، ھەموو ھەر کۆپی داپیرە بوون! ئێستا لەگەڵ بڵاوبوونەوەی درامای تورکی و عەولەمە و شتی دیکەش ئەم دیاردەیە کەم بووەتەوە.
لەکلتووری کوردەواریدا لەکاتی پرسەو دوای پرسەش رەشپۆشین بەشی ژن بووە، بۆیە رەش بوەتە رەنگێکی ناشیرین و ناحەزی بەزۆر پۆشین لامان. کەچی لەشوێنی دیکەی دونیا جوانترین رەنگە بۆ چوونە دەرەوەی شەوان و بۆنەو ئاھەنگەکان.
ژنی دونیا جوان دەبنەوە بە پۆشینی جلی رەش ئێمەش لەھەڕەتی لاوێتی و تەمەنی بەھاردا گەرەکیانە بمانکەن بە قەلی رەش!